Đau thần kinh tọa là một bệnh lý phổ biến hiện nay, gây ra nhiều cơn đau và khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người mắc. Vậy liệu đau thần kinh tọa có thực sự nguy hiểm không? Bài viết dưới đây sẽ làm rõ những vấn đề liên quan đến bệnh lý này.
Đau thần kinh tọa là gì?
Đau thần kinh tọa, hay còn được gọi là đau dây thần kinh tọa hoặc tọa thống phong trong y học cổ truyền, là một tình trạng y khoa đặc trưng bởi triệu chứng đau lan từ lưng dưới xuống chân. Cơn đau này có thể lan ra phía sau, bên ngoài, hoặc phía trước của chân. Thông thường, cơn đau xuất hiện sau khi thực hiện các hoạt động như nhấc vật nặng, nhưng nó cũng có thể phát triển dần dần.
Các triệu chứng thường xuất hiện ở một bên của cơ thể, tuy nhiên, một số nguyên nhân có thể gây ra đau ở cả hai bên. Đôi khi, đau thần kinh tọa có thể kèm theo đau lưng dưới, nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Người bệnh có thể trải qua cảm giác yếu hoặc tê ở các phần khác nhau của cẳng chân và bàn chân bị ảnh hưởng.
Triệu chứng đau thần kinh tọa
Một số triệu chứng của đau thần kinh tọa bao gồm:
- Cơn đau thường bắt đầu từ vùng thắt lưng, lan xuống mông và dọc theo phía sau của chân, đây là dấu hiệu đặc trưng của bệnh lý. Đau có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào dọc theo dây thần kinh, nhưng thường phổ biến từ lưng dưới, qua mông, đến mặt sau của đùi và bắp chân.
- Cảm giác đau có thể thay đổi, từ nhẹ nhàng đến đau buốt, bỏng rát, hoặc rất dữ dội. Đôi khi cơn đau có thể giống như một cú sốc điện. Thường thì, chỉ có một bên của cơ thể bị ảnh hưởng.
- Một số người cũng có thể trải qua cảm giác tê, ngứa ran, hoặc yếu cơ ở chân hoặc bàn chân bị ảnh hưởng.
- Cơn đau thường trở nên tồi tệ hơn khi di chuyển, ngồi hoặc đứng trong thời gian dài.
- Khó khăn trong việc vận động.
- Hội chứng chùm đuôi ngựa.
Nguyên nhân đau thần kinh tọa
Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân chính dẫn đến đau thần kinh tọa, chiếm 80% các trường hợp. Khi đĩa đệm bị lệch khỏi vị trí bình thường, nó có thể chèn ép dây thần kinh tọa, gây ra cơn đau buốt. Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở những người bị gai cột sống hoặc có khối u hoặc nang ở cột sống.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đau thần kinh tọa bao gồm:
- Tuổi tác: Bệnh lý thường gặp ở những người trong độ tuổi từ 30 đến 50.
- Trọng lượng: Tăng cân có thể tạo áp lực lên cột sống, làm tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai hoặc ở người thừa cân, béo phì.
- Bệnh tiểu đường: Có thể gây tổn thương dây thần kinh, dẫn đến đau thần kinh tọa.
- Tính chất công việc: Các công việc yêu cầu mang vác nặng thường xuyên hoặc ngồi lâu ở một tư thế cũng có thể làm tổn thương đĩa đệm và gây đau.
Đau thần kinh tọa có nguy hiểm không?
Mặc dù đa số bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn, nếu không được điều trị triệt để, đau thần kinh tọa có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn.
- Mất khả năng vận động: Cơn đau dữ dội có thể làm giảm khả năng di chuyển và vận động, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
- Yếu cơ: Dây thần kinh tọa bị chèn ép lâu ngày có thể dẫn đến yếu cơ ở chân và bàn chân, làm giảm sức mạnh và khả năng kiểm soát của các cơ này.
- Tê liệt: Trong một số trường hợp nặng, bệnh lý có thể dẫn đến tê liệt một phần hoặc toàn bộ chân hoặc bàn chân.
- Mất kiểm soát chức năng ruột và bàng quang: Đây là một biến chứng nghiêm trọng được gọi là hội chứng chùm đuôi ngựa. Nó xảy ra khi các dây thần kinh ở đáy tủy sống bị chèn ép, dẫn đến mất khả năng kiểm soát ruột và bàng quang.
- Đau mãn tính: Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, đau thần kinh tọa có thể trở thành mãn tính, gây ra các cơn đau kéo dài.
- Biến dạng cột sống: Đau kéo dài có thể dẫn đến các thay đổi trong cấu trúc và chức năng của cột sống, gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn về cơ xương khớp.
Việc phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng này và duy trì chất lượng cuộc sống tốt cho người bệnh.
Điều trị đau thần kinh tọa
Các phương pháp điều trị có thể được áp dụng tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây ra cơn đau. Các phương pháp bao gồm:
Sử dụng thuốc
Đối với nhiều trường hợp đau thần kinh tọa, việc sử dụng thuốc là bước điều trị đầu tiên. Các loại thuốc giảm đau như acetaminophen hoặc NSAIDs (thuốc chống viêm không steroid) có thể giúp giảm đau và viêm. Thuốc giãn cơ cũng có thể được kê để giảm co thắt cơ. Đối với cơn đau thần kinh, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống co giật hoặc thuốc chống trầm cảm để giúp kiểm soát cơn đau.
Trị liệu thần kinh
Các phương pháp trị liệu thần kinh, chẳng hạn như tiêm steroid vào khu vực xung quanh dây thần kinh bị chèn ép, có thể giúp giảm viêm và đau. Tiêm thuốc tê hoặc sử dụng sóng radio để làm nóng và phá hủy phần nhỏ của dây thần kinh bị kích thích cũng có thể được sử dụng để giảm cơn đau.
Vật lý trị liệu
Đây là phương pháp quan trọng giúp cải thiện tình trạng đau thần kinh tọa. Bác sĩ vật lý trị liệu có thể hướng dẫn người bệnh các bài tập đặc biệt nhằm tăng cường sức mạnh cho cơ lưng và cơ bụng, cải thiện tư thế và sự linh hoạt của cột sống. Các bài tập kéo giãn cơ, massage trị liệu và sử dụng các thiết bị hỗ trợ như đai lưng cũng có thể giúp giảm áp lực lên dây thần kinh tọa và giảm đau.
Phẫu thuật
Phẫu thuật thường chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn khác không hiệu quả hoặc khi bệnh nhân có triệu chứng nặng, như mất cảm giác, yếu cơ, hoặc mất khả năng kiểm soát ruột và bàng quang. Phẫu thuật có thể bao gồm loại bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị, sửa chữa các cấu trúc bị tổn thương hoặc mở rộng lỗ thoát để giảm áp lực lên dây thần kinh tọa.
Cách phòng ngừa đau thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa có thể gây ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, vì vậy việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để duy trì sức khỏe cột sống và giảm nguy cơ mắc phải tình trạng này. Dưới đây là một số cách hiệu quả để phòng bệnh:
- Duy trì tư thế làm việc và nghỉ ngơi đúng cách: Đảm bảo tư thế ngồi và đứng thẳng, sử dụng ghế hỗ trợ lưng tốt, và lựa chọn nệm cùng gối hỗ trợ để giữ cho cột sống ở vị trí trung tính. Tránh ngồi lâu và thực hiện các động tác kéo giãn nhẹ nhàng sau mỗi giờ ngồi làm việc.
- Duy trì cân nặng phù hợp: Giữ cân nặng trong khoảng khuyến nghị thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn để giảm áp lực lên cột sống và giảm nguy cơ đau thần kinh toạ.
- Kiểm soát các bệnh lý liên quan: Theo dõi và quản lý các bệnh lý như tiểu đường có thể dẫn đến tổn thương dây thần kinh, thông qua chế độ ăn uống, tập thể dục và điều trị y tế để giảm nguy cơ mắc bệnh lý.
Lời kết
Đau thần kinh tọa có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Các triệu chứng như đau nhức kéo dài, tê bì hoặc yếu liệt cơ có thể khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy, khi xuất hiện các dấu hiệu của bệnh lý, việc thăm khám và điều trị sớm là rất quan trọng.
Với đội ngũ chuyên gia có chuyên môn cao, cùng việc áp dụng nhiều kỹ thuật tiên tiến trong điều trị, Viện Nghiên cứu Giảm đau Việt Nam đã thành công trong việc nghiên cứu và đưa ra hướng điều trị cho hàng triệu ca bệnh lý cột sống – cơ xương khớp.
Để được tư vấn các bệnh lý cột sống và cơ xương khớp tại Viện Nghiên cứu Giảm đau Việt Nam, quý khách vui lòng liên hệ theo số hotline: 0913.095.115 hoặc liên hệ trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tư vấn chuyên môn bài viết
PGS. TS KIỀU ĐÌNH HÙNG